تدبر در سوره مبارکه فلق

ترجمه تدبری سوره

ای رسول ما! بگو پناه می برم به پروردگار سپیده دم،همان پروردگاری که تاریکی شب را می شکافد و روشنایی صبح را در دل آن پدید می آورد و هم اوست که می تواند تاریکی شر را بشکافد و روشنایی خیر را در دل آن پدید آورد (1)

به او پناه می برم از شر هر آنچه آفریده است. آفریدگار پدیده ها اوست و بی تردید، دفع و رفع شر پدیده ها در دست اوست (2)

و از شر تاریکی آنگاه که فراگیر شود و ما را از خطرات احتمالی اطرافمان غافل سازد(3)

و از شر زنان جادوگر که به هنگام افسون کردن مردمان در گره های جادو، سخت می دمند و به سبب غفلتمان از سحرشان در معرض آسیبشان هستیم (4)

و از شر هر حسود، آنگاه که حسد می ورزد و در صدد آسیب رساندن به ماست و ما از نیت او غافلیم (5)

نکته ی قابل توجه اینکه خداوند متعال در آیه ی دوم، به صورت عام از شر همه مخلوقات خدا سخن به میان آورده و در آیات بعد به طور خاص سخن از شر تاریکی، سحر و حسادت است.

باید دید هدف سوره از توجه دادن مخاطب به این سه شر خاص چیست؟ پاسخ این سوال با توجه به ویژگی مشترک این سه شر مشخص می گردد. تهدید این سه شر نسبت به انسان، در فضای غفلت و نا آگاهی است و در چنین فضایی ناتوانی برای محافظت از خویشتن در مقابل شر مخلوقات الهی آشکار می گردد.

همانطور که در سوره ی مبارکه ناس بیان شد در این سوره نیز واژه ی کانونی کلمه ی "اعوذ" است.

 

 جهت هدایتی سوره : "لزوم پناه بردن به خدا از شر آفریده هایش"

توضیحاتی کاربردی درباره ی جهت هدایتی سوره :

دانایی و توانایی بشر هر روز در حال توسعه است. در برخی از جوامع انسانی، علوم و فنون در حال پیشرفت به تدریج جای خدا را در ذهن و جان مردمان پر می کند. می گویند: خدا زاییده ی جهل بشر بوده است (العیاذ بالله). این پدیده ی نامبارک، گاهی آشکار و گاهی پنهان. آشکار آن، وقتی است که بشر در اثر پیشرفت علم و تکنولوژی خود را از خدا بی نیاز می بیند و پنهان آن وقتی است که انسان در اثر توسعه آگاهی و توانایی، از خدایش غفلت می کند.

انسان باید بداند که تنها پناهگاه حقیقی از شر همه پدیده ها، پدیدآورنده ی آنها یعنی ذات پاک باری تعالی است.

مثال کاربردی:

خانواده ای اظهار می کنند بخت دختر یا پسرمان را بسته اند، سحر یا جادویش کرده اند و از اینگونه تعبیرات. به دنبال رمالان و ساحران می روند و در بسیاری از موارد در دام شیادان و اخاذان گرفتار شده و مشکلاتشان دوچندان می شود. اما اولین رفتاری که از یک مسلمان واقعی انتظار می رود، پناه بردن به پروردگاری است که زمام همه چیز در دست قدرت اوست.

یک نکته ی جالب در تدبر سوره ای:

اهمیت شر در سوره ی ناس(از آنجا که مانعی در مسیر سعادت انسان و شری است که متوجه روح انسان می شود) به قدری است که برای همان یک شر به نام "وسواس خناس" به 3 نام خدا پناه می برد (رب الناس، ملک الناس، اله الناس)، اما در سوره ی فلق یک شر عام است و سه شر خاص ولی به یک نام خدا پناه می برد.

"صدق الله العلی العظیم"

تهیه و تنظیم: آزاده ابراهیمی- نفیسه تبریزی

منبع:کلاس تدبر درقرآن پژوهشگاه قرآنی ناحیه ۳