ویژگی های پژوهشگر از دیدگاه قرآن و حدیث

ویژگی های پژوهشگر از دیدگاه قرآن و حدیث

1. اخلاص

نخستین ویژگی مورد نیاز برای پژوهشگر اسلامی ـ حوزوی، اخلاص است. برای خدا کار کردن، برای خدا قلم به دست گرفتن، برای خدا قلم زدن، خیلی مهم است.

امیر المؤمنین حضرت علی علیه السلام می فرمایید: «عِندَ تَحَقُّقِ الإِخلاصِ تَستَنیرُ البَصائِرُ»؛[1] با تحقق اخلاص دیده‌های بصیرت، نورانی می‌شوند؛ چشم جان انسان باز می‌شود و بهتر می‌تواند حقایق را درک کند و بنویسد.

2. به کارگیری همۀ توان فکری

نکتۀ دوم به کارگیری همۀ توان فکری و پژوهشی است. انسان هر کاری که می‌خواهد بکند و هر تحقیقی که می‌خواهد به دست گیرد، باید با تمام توان به میدان بیاید. هر قدر که می‌تواند روی آن موضوع تلاش کند و فکر خود را به کار گیرد. اگر این دو در کنار هم قرار گرفت خداوند متعال نیز به آنها عنایت می کند.

«وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا».[2] جهاد یعنی استفراغ الوسع و به کار گیری همۀ توان. آیه می فرماید: آنهایی که با همۀ توان و با اخلاص به میدان می آیند، راه هایمان را به آنها نشان می دهیم.

در روایت دیگری آمده است: «مَن أَکثَرَ الفِکرَ فِیما تَعَلَّمَ أَتقَنَ عِلمَهُ و فَهِمَ ما لَم یَکُن یَفْهَمُ»؛[3] هر کس با تمام توان به میدان بیاید و در دانسته هایش خوب بیندیشد، هم آنچه را که می‌داند محکم می‌کند و هم چیزهایی را می‌فهمد که نمی‌فهمید. خدا چیزهایی را به او می آموزد که قبلاً نمی‌دانست.

3. جامع نگری در پژوهش

پژوهشگر در زمینه‌ای که می‌خواهد پژوهش کند، باید همۀ آنچه را نیاز به مطالعه دارد، ببیند. به دیدن نظریات یکی دو نفر اکتفا نکند. امام علی علیه السلام در این خصوص می فرمایند: «مَنِ استَقبَلَ وُجوهَ الآراءِ عَرَفَ مَواقِعَ الخَطاءِ»؛[4] کسی که همۀ آرا را در یک مسئله ملاحظه کند، می‌فهمد که چه کسی درست و چه کسی نادرست گفته است. در این صورت این پژوهش، پژوهش جامعی می‌شود.

در این زمینه می‌توانیم از این روایت نورانی رسول اکرم صلی الله علیه و آله هم بهره ببریم: «إِنَّ دِینَ اللهِ لَن یَنصُرَهُ إلَّا مَن حاطَهُ مِن جَمیعِ جَوانِبِهِ»؛[5] در پژوهش‌های دینی اگر انسان بخواهد به یاری دین بیاید، تا با پژوهش‌های دینی خودش احاطۀ به آن موضوع پیدا نکند، نمی‌تواند یار و یاور دین و کمک حال دین و همه سونگر و جامع نگر باشد؛ باید همۀ ابعاد یک مسئله را ملاحظه کند و بعد وارد اظهار نظر شود.

4. تجربۀ پژوهشی

انسان برای پژوهش در یک مسئله باید تجربه داشته باشد؛ یعنی همان آغاز که قلم به دست گرفت، محقق نمی شود. چنین انتظاری هم از او نیست. بازدید از مؤسسه‌ها و استفاده از تجربۀ محققان در زمینه‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد.

اولین نیاز جامعۀ ما قرآن و معرف اهل بیت (ع) است. در زمینه قرآن و اهل بیت نیاز پژوهشی، فراوان است. نه تنها کشور ما بلکه جهان؛ نه تنها برای یک قشر بلکه برای همۀ اقشار نیاز وجود دارد. قرآن در همۀ زمینه‌ها حرف برای گفتن دارد. طبق نقلی در توصیف قرآن، امیر المؤمنین علیه السلام می‌فرماید: «لم یَدَع لقائلٍ مقالاً»؛[6] یعنی‌ قرآن برای هیچ صاحب سخنی جای سخن گفتن نگذاشته است

تجربه آموزی در امر تحقیق و پژوهش نکتۀ بسیار مهمی است. در این مورد نیر امیر المؤمنین علی علیه السلام می فرمایند: «فِی التَّجارِبِ عِلمٌ مُستَأنَفٌ»؛[7] تجربه، علم جدید برای انسان ایجاد می‌کند. انسان هر چه خودش مطالعه دارد به جای خودش مفید و سازنده است. استفاده از تجربۀ دیگران هم بسیار مهم است. کسانی که در مراکز پژوهشی سابقۀ کار دارند، به تجربه‌های بسیار مفیدی دست یافته اند که می توان از تجارب آنها استفاده نمود.

5. تقوای پژوهشی

پژوهشگر باید تقوای پژوهشی داشته باشد. تقوای پژوهشی چیست؟ عبارت از نکاتی است که پژوهشگر باید هنگام پژوهش و اظهار نظر رعایت نماید.

از امیر المؤمنین علیه السلام نقل شده: «لَا تُخبِرْ بِما لَم تُحِطْ بِهِ عِلماً»[8]؛ اگر احاطۀ علمی به چیزی پیدا نکردی اظهار نظر نکن.

جهت دیگر که در روایتی بدان اشاره شده، این است که «العالِمُ مَن عَرَفَ قَدرَهُ، وَ کَفَی بِالمَرءِ جَهلاً أَنْ لا یَعرِفَ قَدْرَهُ»[9]؛ پژوهشگر، کسی است که اندازۀ علمی خودش را لحاظ کند و پایش را از گلیمش درازتر نکند این هم نکته­ای دیگر در ‌تقوای پژوهشی است.

رعایت حقوق دیگران نیز از ابعاد تقوای پژوهشی است. گاهی شخصی صدر و ذیل مقاله‌ای را که دیگری نوشته می‌زند و به نام خودش نشر می دهد و حتی این کار را گاهی با کتاب دیگران انجام می دهد.

اگر مطلبی را از دیگران اقتباس می کنید، حتماً در پاورقی از آنان یاد کنید. بگویید این مطلب از شخص دیگری است و از من نیست.

نکتۀ دیگر، این که پژوهشگر باید مراقب باشد گرفتار غرور علمی نشود. نباید بپندارد که آنچه می‌گوید نهایت مطلب است.

اگر انسان، گرفتار غرور علمی شد، مانع پژوهش و مانع رسیدن به حق است. از امام علی علیه السلام نقل است که فرمود: «مِن فَضْلِ عِلمِکَ استِقلَالُکَ عِلْمَکَ»[10]؛ این از فضیلت علم انسان است که علمش را اندک بداند و گرفتار غرور علمی نشود. خیال نکند آنچه می‌گوید وحی منزل است.

6. اولویت بندی پژوهشها

اولویت بندی پژوهش‌ها هم نکتۀ بسیار مهمی است. بسیاری از پایان نامه‌ها ، رساله‌ها، پروژه ها و مقالاتی که نوشته می شود، اولویت ندارد و نیاز امروز نیست. خیلی مهم است که نیازسنجی شود و ببینیم به چه چیزی نیاز داریم. همان را اولویت بندی و پژوهش کنیم. این حدیث را دربارۀ اولویت‌های پژوهشی از امیر المؤمنین علیه السلام روایت شده: «خُذُوا مِن کُلِّ عِلمٍ أَحسَنَهُ»؛ از هر دانشی نیکوترینش را تحصیل‌ کنید؛ «فَإِنَّ النَّحْلَ یَأکُلُ مِن کُلِّ زَهرٍ أَزیَنَهُ»؛ زنبور عسل، بهترین گل‌ها و خوشبوترین گل‌ها را می‌خورد «فَیَتَوَلَّدُ مِنهُ جَوهَرانِ نَفیسانِ»؛ پس دو گوهر بسیار گرانبها را تولید می‌کند، «أَحَدُهُما فِیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ، وَ الآخَرُ یُستَضَاءُ بِهِ»[11]؛ از یکی شفا و از دیگری نور که هر دو نیاز است به دست می آید. تولیدهای علمی بایستی دو نکته را مورد توجه قرار بدهد: یکی این که درمان باشد، دوم آن که دل ها را نورانی کند.

7. یاری خواستن از خدا

آخرین نکته، استمداد از خداست. وقتی خداوند به پیامبرش می‌فرماید: (وَقُل رَّبِّ زِدْنِی عِلْمًا)[12]؛ بگو ای پروردگارم! دانشم را بیفزا. پیامبر با آن همه علمی که داشت و برای ما قابل تصور نیست که او چقدر می‌دانست، باز خداوند می­گوید بگو: (رَّبِّ زِدْنِی عِلْمًا )تو هم نیاز داری علمت بیشتر شود. ما خیلی سزاوارتریم که از خداوند این خواسته را داشته باشیم.

از حالات رسول اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که: «کَانَ اِذَا استَیقَظَ مِنَ اللَّیلِ یَقُولُ: «لا اِلٰهَ اِلَّا اَنْتَ سُبحانَکَ ...» تا آن جا که می‌فرماید: «اَللّهُمَّ زِدْنِی عِلماً، وَ لَا تُزِغْ قَلبی بَعدَ اِذ هَدَیتَنی، وَ هَبْ لی مِن لَدُنکَ رَحمَةً، اِنَّکَ اَنْتَ الوَهَّابُ»[13]؛ یکی از دعاهای پیامبر صلی الله علیه و آله هنگام برخاستن از خواب این بود که دانشم را بیفزا. بنابراین، استمداد از حضرت حق برای هدایت ذهن به چیزی که در پژوهش حق است، از جملۀ اخلاق پژوهش است.

------------------------------------------------------------------

[1]. غرر الحکم، ح 6348.

[2]. سورۀ عنکبوت: آیۀ 69.

[3]. غرر الحکم، ح 8917.

[4]. الکافی، ج 8 ، ص 22.

[5]. کنز العمال، ح 5612.

[6]. کتاب سلیم بن قیس، ص 462، ح 78.

[7]. الکافی، ج 8 ، ص 22.

[8]. غرر الحکم، ح 10179.

[9]. نهج البلاغه، خطبه 103 و ارشاد القلوب، ص 35.

[10]. دانش­نامه عقاید اسلامی، ج 3 ص 198.

[11]. همان.

[12]. سورۀ طه: آیۀ 114.

[13]. المستدرک علی الصحیحین، ج 1، ص 724، ح 1981.

                               تهیه وتنظیم :نفیسه تبریزی

رابطه قرآن و نماز

رابطه قرآن و نماز

پروردگارت را در دل خود از روی تضرع و خوف ، آهسته و آرام ، صبحگاهان و شامگاهان یاد کن و از غافلان نباش » ( سوره اعراف ، آیه 205 ) از نگاه عالمان اسلامی ، فرمان خداوند به نماز ، نوعی لطف و رحمت و راهنمایی برای پیمودن راهی است که انسان را به تعالی و کمال می رساند . وقتی که نماز با تکبیر آغاز می شود ، جان نمازگزار را به افقهای بالا می برد و او را به خدایی مرتبط می کند که دربرابر عظمت او ،‌ هر قدرتی ناچیز است . با ایستادن به نماز ، همه داشته ها ، برتری ها و منیت ها ، در نزد نمازگزار ، رنگ می بازد و تنها وجود لایزال الهی در نظرش جلوه می کند . او خدایی لطیف و حکیم است که خالق انسان و یاری دهنده اوست . از همین رو ، قرآن از انسان دعوت می کند که همواره خدای را به یاد داشته باشد و نماز را یاد و ذکر خدا می داند . می فرماید : " من آن خدای یکتایم که خدایی جز من نیست . مرا پرستش کن و نماز را همواره بپای دار تا در یاد من باشی ." ( سوره طه ، آیه 14 ) نماز ، تسلی بخش دلهای خسته و وسیله ارتباط مداوم بنده با خالق یکتاست . انسان با برپایی نماز به ثناگویی و تمجید از زیبایی ها و عظمتهای پروردگار عالم می پردازد . آنانکه جلال و جمال خدای جهان آفرین را درک می کنند و با او به گفتگو و مناجات می پردازند ، او را با همه بزرگیش می ستایند و حلاوت و شیرینی نیایش با او را در وجود خویش حس می کنند . نماز ، شکرگزاری از نعمتهای بیشمار خداوند نیز هست . وقتی که رسول گرامی اسلام دارای دختری به نام " فاطمه " شد ، خداوند آیه کوثر را در شأن او نازل فرمود و از پیامبر خواست که به شکرانه این نعمت عظیم ، نماز بگزارد و قربانی کند . در سوره کوثر می خوانیم : ای پیامبر ، همانا ما به تو کوثر عطا کردیم ، پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن . " هنگامی که برای شناخت فلسفه و روح نماز ، آیات قرآن را مورد بررسی قرار می دهیم ، به حقایقی از ژرفای نماز پی می بریم . قرآن ، یکی از حکمتهای تشریع نماز را ، باز داشتن فرد از فساد و زشتی اعلام می کند . چرا که زمزمه های خالصانه انسان سراپا تقصیر در نماز ، بعد انسانی و فضیلتی او را برجسته می سازد و فرد را متحول می کند . لذا با دقت در آیه های وحی درمی یابیم که نماز ، عامل پاکیزگی روح و قرار گرفتن در مسیر رستگاری است . خداوند به یک مجموعه از صفات اشاره می کند که موجب نیکبختی انسان می شود ، ازجمله این ویژگی ها ، نماز گزاردن است . در سوره مؤمنون می فرماید : « بدرستی که مؤمنان رستگار شدند ، آنها که در نمازشان خاشع هستند . » ( آیات 1 و 2 ) همچنین قرآن ، بهترین راه رهایی از نارسایی ها و تنگناهای زندگی را شکیبایی و یاری جستن از نماز معرفی می کند و با توجه به اصول روانکاوی ، ذکر خدا را مایه آرامش دلها می داند . اهمیت نماز در قرآن تا آنجاست که واژه های قرآن و نماز ، رابطه ای بسیار نزدیک با یکدیگر دارند و در بسیاری از موارد در کنار هم آمده اند . در آیه 29 سوره فاطر یادآور می شود : " آنان که کتاب خدا را تلاوت می کنند و نماز به پای می دارند و از آنچه به آنها روزی دادیم ، پنهان و آشکار انفاق می کنند ، تجارتی ( پر سود ) و بی زیان را امید دارند . " همچنین در آیه 170 سوره اعراف می فرماید : " آنها که به قرآن تمسک جویند و نماز را برپا دارند ( پاداش بزرگی خواهند داشت ، زیرا ) ما پاداش مصلحان را ضایع نخواهیم کرد . " به علاوه ، خواندن آیات قرآن در نماز ، مثل تلاوت سوره حمد که از واجبات نماز محسوب می شود ، ارتباط مستمر و نزدیک قرآن و نماز را نشان می دهد . در برخی از آیات ، برای نماز و قرآن ، یک واژه آورده شده است . مثل کلمه " ذکر" که یکی از اسامی قرآن است ، آنجا که می فرماید : همانا ما ذکر را نازل کردیم . " ذکر ، فلسفه و هدف نماز نیز خوانده شده است . در آیه 45 سوره انفال می فرماید : " ... خدا را فراوان ذکر ( یاد ) کنید تا رستگار شوید . " یکی دیگر از ظرایف قرآن ، آمدن واژه های نماز و زکات درکنار یکدیگر است . این آیات ، حاکی از آن است که در اسلام ، توجه به خدا ، از سایر امور اجتماعی جدا نیست و انسان همچنانکه به تعالی معنوی خود می اندیشد ، نباید از مسائل جاری جامعه و توجه به دیگران باز بماند . خداوند در قرآن می آموزد که راز و نیاز با خالق زیبایی ها و کمالات باید با پاکی و زیبایی همراه باشد . لذا برای انجام نماز ، بر شستشوی جسم و روح و پاکیزگی و آراستگی تاکید شده و نمازگزار با این اوصاف ، به نیایش خدای سبحان فرا خوانده شده است . قرآن کریم ، عبادت ، نماز ، رکوع ، سجده و سپاس را یکی از بهترین برنامه ها برای خودسازی مومنان ذکر می کند و با اشاره به خصوصیات ایمان آورندگان ، آنان را توبه کار ، عبادت کننده ، سپاسگزار می خواند که برای خدا رکوع می کنند و سر بر سجده می گذارند . در قرآن به مؤمنین هشدار داده شده که نماز امر خداست و غفلت در آن نیز مخالفت با فرمان اوست . قرآن همچنانکه نمازگزاران را می ستاید و آثار و برکات نماز را بیان می کند ، بی توجهی به نماز را مورد نکوهش قرار می دهد و ترک کنندگان نماز را از این برکات فراوان بی بهره می داند . انسانی که نماز را به پا نمی دارد ، درحقیقت ، رشته حیات معنوی خویش را از هم گسسته و لطف و مدد الهی را از دست داده است . همین امر ، موجب ناآرامی و سرگردانی او می شود و درجریان زندگی ، دشواری ها به او روی می آورد . خداوند در قرآن می فرماید : « و هرکس از یاد من رویگردان شود ، زندگی ( سخت و ) تنگی خواهد داشت ... " ( سوره طه ، آیه124 ) در قرآن ، چند گروه دیگر نیز درارتباط با نماز ، مورد سرزنش قرار گرفته اند . افرادی که نماز را به بازی و تمسخر می گیرند ، کسانی که از روی کسالت و بدون نشاط ، نماز را به جا می آورند ، افرادی که با انگیزه ریا و تظاهر به نماز می ایستند و نمازگزارانی که نمازشان را سبک می شمرند . درنهایت ، نماز چشمه زلال و پاکی است که انسان با نادیده انگاشتن و یا سبک شمردن آن ، زیانکار می شود . در روایات آمده است بنده ای که در نماز ، پروردگار خود را ندا می دهد ، احسان و هدیه الهی بر او افشانده می شود و فرشتگان از محل نماز او تا کرانه آسمان ، گرداگردش را فرا می گیرند . در پایان ، دعای پیامبرانی را زمزمه می کنیم که همواره از خداوند خواسته اند خانواده و نسل آنها را در زمره نمازگزاران قرار دهد .   تهیه و تنظیم : مینا طراویان

دانستنی هایی از نماز

۸صفت نمازگزار: 

۱-مداومت بر نماز2-به محرومان انفاق میکنند3-تصدیق به روز قیامت میکنند
4-ترس از عذاب قیامت دارند 5-دامنشان را از بی عفتی حفظ می کنند
6-به عهده خودوفامیکنند 7-گواهی به حق می دهند 8-ترس از عذاب قیامت دارند . 

سوال شد:چرا به کسی که نماز نمی خواند عنوان کافر داه شده است؟ 

امام صادق (ع )فرمودند:تارک الصلوه نماز را از روی بی اعتنائی به فرمان خدا ان را ترک میکند.
امام صادق(ع):هرگزشفاعت ما به کسانی که نماز را سبک بشمارند نخواهد رسید.
اولین فرمان از طرف خداوند به موسی عبادت بود.نماز را برپا دار زیرا نماز انسان را از کارهای زشت باز میدارد و یاد خدا بسیار بزرگتر است .سوره عنکبوت ایه 45
از مجرمان سوال میکنند :چه چیزشما را به دوزخ فرستاد گویند ما از نمازگزاران نبودیم .سوره مدثر ایات 40تا 43 

رکوع به معنای خشوع و از ارکان نماز است قنوت در لغت به معنای اطاعت همراه با خضوع است
امام صادق(ع) فرمود:وقتی بنده به نماز ایستاد خداوند متعال به او  توجه میکندوتوجهش را از او قطع نمی کند تا موقعی که 3مرتبه از یادخدا غافل گردد در این هنگام خداوند نیز از او اعراض خواهد کرد.
پیامبر اکرم  (ص) فرمود خشوع زینت نماز است.
نیت یعنی قصد انجام کاری که در ان نزدیک شدن به خدای بزرگ و اطاعت از فرمان او باشد
نیت رکن نماز است
قیام متصل به رکوع یعنی چند لحظه ایستادن همرااه با ارامش واجب است. 

سبحان ربی الاعلی و بحمده :منزه است پرورگار من که از همه والاتر است و من به ستایش ان مشغولم.
از نشانه های یاران با وفای پیامبر (ص)ان است که  اثار سجده در سیمای انان دیده می شود.
بهترین راه نزدیکی به خداوند از طریق سجده  است.
پیامبر (ص)فرمود: من در قیامت امت خود را از اثار سجده که بر پیشانی دارند می شناسم
سجده کمر شیطان را می شکندباعث محو گناهان می شود و انسان را بهشتی میکند.
وحده لاشریک له:یعنی خدای  واحدی است  که  همتا ندارد.
مستحب است که در تشهد اول بعد از صلوات بر محمدو ال محمد گفته شود :وتقبل شفاعته فی امته وارفع درجته. 

چند پیام از تشهد : 

بندگی بالاترین مقام انبیا است عبودیت است که پیامبر رابه معراج میبرد شهادت به رسالت پیامبر به معنای نفی تمام مکاتب بشری است.
قران مجید امر صلوات بر محمد (ص)راصراحتا اعلام فرموده  است.
یاایهاالذین امنواصلوا علیه وسلمواتسلیما
سلام نخستین در نمازبه رسول خدا(ص)
سلام دوم به خودماوبندگان شایسته خدا
سلام سوم به فرشتگان و مومنان است.
پیامبر فرمودند: بهترین نماز ان است که قنوت طولانی داشته باشد.
قنوت به معنای دعا است در نماز درحال ایستادن
اولین نماز جماعتی که  تشکیل شده به امامت رسول خدا(ص)و شرکت  حضرت علی (ع) و جعفر طیاربرادر حضرت(ع)بود.
اثارو فواید دنیوی نماز جماعت :خوشنامی، درمان نفاق،  در پناه خداقرار گرفتن، کفاره گناهان
اثار و فواید اخروی نماز جماعت :عبور از صراط ،ترفیع مقام ،نجات از ترس قیامت
نماز شب 11 رکعت است.
رسول خدا (ص)فرمود:برترین نماز بعد  ازنماز واجب نماز شب است.
طبق ایه 91 سوره مائده از اهداف شیطان باز داشتن از نماز است.
وضو کلید نماز است.
وضو در لغت نظافت و نیکوئی و  در حدیثی به  معنای نور و روشنائی امده  است.
وضو سبب پاکیزگی بدن وصفای روان ادمی است
رسول(ص)فرمود: کسی که شب را با وضوبیارامد گویی تمام شب را به احیاو عبادت گذرانده است
رسولخدا(ص):فرمودمسواک کردن جزئی از وضو است.
امام علی(ع):  چیزی از امور دنیا شما را از خواندن نماز اول وقت باز ندارد.
پیامبر اکرم (ص):نماز اول وقت  برترین اعمال است
دو رکعت نماز همراه با تفکر و حضور قلب ارزشمندتر از یک شب زند داری  بدون توجه  است
رسول خدا (ص)فرمودند:هرکس مقید به حضور در نماز جماعت است تحت هر شرایطی که باشد از صراط عبورکرده وبه بهشت می رود.
امام صادق (ع):خداوند نسبت به تمام مخلوقات رحمان است امارحیم به مومنان اختصاص دارد.
یکی از نامهای قیامت  یوم الدین میباشد.
مقصوداز صراط مستقیم همان طریق خداشناسی و دین وپای بند بودن به انجام دستورات خدا است
صراط در قیامت نام پلی است بر روی دوزخ که همه مردم باید از روی ان عبور کنند.
گمراهان (ضالین)کسانی هستند که  از ایمان به کفر تبدیل یافته اند . کسانی که از خداوپیامبرش نافرمانی میکنند. کسانی که اخرت را باور ندارند و از رحمت الهی نومیدند.
سبحان ربی العظیم وبحمده : پروردگار من عظیم واز هر عیبی منزه است و  من به ستایش او مشغولم
ایه 60 سوره غافر :انانکه از عبادت کردن به خداوندتکبر می ورزند هرچه زودتر با ذلت به جهنم فرو  خواهند رفت.
ایه 31 سوره مریم ،عیسی (ع )گفت :خداوند به من سفارش کرده تا زنده ام نماز وزکات را انجام دهم.
بهترین چیزی که بنده بعداز شناخت خداوند بوسله ان به درگاه الهی تقرب پیدا می کند نماز است
برای نماز گزاری که نمازش را در اول  وقت به جا می اورد :پیامبر(ص) راحتی در دم مرگ نجات از اتش رفع و دفع اندوه را ضمانت کرده  است.
پیامبر (ص)فرمود: شیطان تا وقتی انسان نمازهای پنجگانه را در وقتش می خواند خائف وترسناک است و از انسان هابرکنار است.
پیامبر(ص) فرمود : فردای قیامت شفاعت من به کسی که نماز واجب را تاپس از وقت ان به تاخیر اندازد نخواهد  رسید.
مهمترین شرط قبولی نماز حضور قلب در نماز است. 

تهیه و تنظیم:مینا طراویان

دانستنی هایی از قران

بسم الله الرحمن الرحیم

زن ابولهب هیزم کش جهنم است.
پرندگانی که لشگریان ابرهه را به هلاکت رساندند ابابیل نام  داشتند.
اصحاب کهف 309 سال در غار خواب بودند.
حیوانی که همراه اصحاب کهف به غار پناه برد سگ بود.
لقب  حضرت یعقوب(ع) اسرائیل است.
قران طی مدت23سال بر پیامبر اکرم(ص)نازل شده است.
اولین گرداورنده قران حضرت علی(ع)بود.
نخستین مفسر قران حضرت  (ع) بود.
نگاه کردن به قران عبادت است. 

تهیه و تنظیم:میناطراویان

قران دارای 114 سوره است.
قران دارای  6236  ایه است
قران 114 بسم الله الرحمن الرحیم دارد
قران دارای 120 حزب می باشد.
قران 30 جز  دارد.
قران 115 بسم الله دارد
70بار نام قران در قران بکار رفته است
بزرگترین سوره قران بقره است.
بهترین نوشیدنی که در قران به ان اشاره شده است شیر میباشد
کوچکترین سوره قران کوثر میباشد.
بهترین ایه  ایه  الکرسی است.
ایه  282 سوره بقره بزرگترین ایه قران است.
عظیم ترین ایات  بسم الله  الرحمن الرحیم میباشد.
بهترین خوردنی که در قران ذکر شده عسل میباشد.
منقورترین کار حلال نزد خداوند طلاق است
کوچکترین ایه قران  مدها متان  در سوره الرحمن  است
بهترین شب در قران  شب قدر است
بهترین ماه  در قران ماه رمضان  است
بهترین سوره قران  یس است
سوره حمد  به مادر قران معروف است
سوره فجر به سوره امام حسین (  ع)  معروف است
سوره های اسراء حدید  حشر  صف جمعه تغابن واعلی به مسبحات مشهورند
86 سوره مکی و 28 سوره مدنی است
سوره  یس به قلب قران معروف است
سوره های سجده  فصلت  نجم وعلق سجده واجب دارند
سوره حمد به زبان بندگان نازل شده است
قران کریم در سوره حمد خلاصه شده است
سوره توبه بسم الله الرحمن الرحیم  ندارد
سوره الرحمن به عروس قران  معروف است
سوره نمل دو بسم الله  الرحمن الرحیم دارد
تعداد 29سوره قران با حروف مقطعه اغاز میشوند
سوره حمد دو مرتبه بر پیامبر اکرم ( ص)  نازل شده یکبار در مدینه و یکبار در مکه
در سوره های فلق و ناس به معوذتین معروفند
سوره عادیات  منسوب به حضرت علی(ع)  است
سوره  اسرا به  بنی اسرائیل معروف است
37سوره قران در جز  30 قرار دارند
سورهایی که توصیه شده در نماز جمعه خوانده شود عبارتند از منافقون و جمعه
سوره ای که در شان اهل البیت ( ع)  نازل شده  سوره دهر  است
سوره حجرات  سوره اخلاق و ادب است
داستان گوساله پرستی بنی اسرائیل در سوره طه بیان شده است
ایه الکرسی در سوره بقره قرار دارد
ایه معروف و ان یکاد الذین کفروا... در سوره قلم قرار دارد
دعای ربنا اتنافیالدنیا حسنه ...در سوره بقره ایه 201 میباشد
در ایه 7 سوره احزاب نام پنج  تن از پیامبران اولوالعزم بیان شده است
ایه معروف امن یجیب المضطر اذا دعاه ویکشف اسو در سوره نمل ایه 62 میباشد
ایه ای که سربریده امام حسین ( ع)  در شام تلاوت فرمودند ایه 9 سوره کهف میباشد
ایه حجاب در سوره نور ایه 31 قرار دارد
ایه مشهور ولایت در ایه 55 سوره مائده قرار دارد
ایه ای که پنج وقت نماز های یومیه در ان امده است در سوره  اسرا  ایه 78 میباشد
در ایه 6 سوره  مائده مراحل وضوبیان شده است
ایه صلوات بر پیامبر (ص)  در سوره احزاب  ایه 56 میباشد
به ایه انالله واناالیه راجعون  استرجاع مگویند
ایه 282سوره بقره به ایه وام دادن نیز معروف است
داستان معراج حضرت ( ص)  سوره اسرا بیان شده  است
پیامبری که قومش به بهانه گیری معروفند  قوم حضرت موسی ( ع)  میباشند
حضرت عیسی (  ع)  هم اکنون زنده است
حضرت یحیی( ع)  به  خاطر حمایت از عفت و حجاب به شهادت رسید
پیامبرانی که بعنوان  اسوه حسنه از انان برده شده عبارتند از  ابراهیم ( ع)  و  محمد( ص)
نام گرامی پیامبر 5 بار در قران  امد ه  است 4 بار با نام محمد ( ص)  و یکباربا نام احمد در سوره صف ایه 6
پیامبری که به سخن خدا ملقب شده  حضرت  موسی(  ع)  کلیم الله  میباشد
پیامبری که  مورد تمسخر قومش قرار گرفت حضرت  نوح( ع)  بود
حضرت  نوح به شیخ النبیا معروف است
حضرت هود بر قوم عاد مبعوث شد
لقب حضرت محمد( ص)  حبیب الله است.
پیامبر اکرم( ص)  هنگام تلاوت  ایه 61 سوره یونس میگریست.
پیامبرانی که با همدیگر در یک زمان می زیستند عبارتند  از ابراهیم ولوط  یوسف ویعقوب  موسی وخضر.
حضرت ایوب ( ع)  نمونه صبر و برد باری بود.
کتاب حضرت داود ( ع)  زبور بود.
حضرت ابراهیم ( ع)  جد  اول حضرت محمد(ص)  بوده اند.
حضرت  ذکریا کفالت حضرت مریم را به عهده داشت.
ایه 86 سوره هوداولین ایه ای است که حضرت مهدی (ع)  هنگام ظهورشان بر زبان مبارکش جاری می سازد.
ایه 35بقره اولین ایه است که از بهشت یاد میکند.
ایه  3 سوره مائده که درباره خلافت و جانشینی علی(ع)  است اخرین ایه ای است که نازل شده.
سوره ای که در شان حضرت زهرا (س )نازل شده کوثر میباشد.
دختر حضرت شعیب (ع) به عفت وحیا مشهور  است.
دوزن نمونه که در قران به انها اشاره نموده است عبارتند از اسیه زن فرعون مریم مادر عیسی (ع
 حیوانی که نمرودرا به هلاکت رساند پشه بود. 

تدبّر در آیات قرآن

معنای کلمه تدبر

تَدَبُّر از ریشه دُبُر، به معنی اندیشیدن در پشت و ماوراء امور می‎باشد که ژرف اندیشی و عاقبت اندیشی را نظر دارد که نتیجه‎اش کشف حقایقی است که در ابتدایِ امر و نظرِ سطحی، به چشم نمی‎آمد.

در «تفسیرالمیزان» در برابر معنای تدبر آمده است: تدبر، یعنی گرفتن چیزی بعد از چیز دیگر و در مورد آیات قرآن به معنای تأمل در آیه پس از آیه دیگر و یا تأمل بعد از تأمل است.

همچنین در تفسیر «نمونه»، در برابر معنای تدبر آمده است: «تدبر» از ماده «دبر» (بر وزن أبر) به معنی بررسی نتایج و عواقب چیزی است؛ به عکس تفکر که بیشتر به بررسی علل و اسباب چیزی گفته می‌شود.

معناى تدبّر در آیات قرآن

تدبّر در آیات قرآن که هم از ناحیه خود قرآن به آن سفارش شده است و هم از طرف معصومین (علیهم السلام) بر آن تأکید بسیار شده است، عبارت است از کاوش و دقّت نظر در کشف مفاهیم و روابط ناپیداى موجود در هریک از آیات و ارتباط آیات با یکدیگر، لازم به ذکر است که هر سوره داراى یک غرض اصلى (موضوع محورى) است و تمامى آیات و مباحث مطرح شده در سوره به صورت منطقى و فصل‏بندى شده به آن غرض مرتبط مى‏شوند.

تدبّر در قرآن؛ یعنى تلاوت آیات قرآن و عبور از الفاظ آن و رسیدن به عمق معنا، پیامها، درسها، انذارها، تبشیرها و رهنمودهاى آن؛ به طورى که علی (علیه السلام )  می فرماید:

«تَدَبَّرُوا آیاتِ القُرآنِ وَاعْتَبِرُوا بِهِ فَإنَّهُ أَبْلَغُ الْعِبَرِ؛ در آیات قرآن تدبّر کنید و به وسیله آن عبرت گیرید. چرا که تدبّر در آن رساترین عبرتهاست.»

در این روایت علوى، «تدبّر» با «اعتبار» قرین شده است و این، نشان می دهد که تدبّر یک نوع تأمّل، دقّت نظر و اندیشه در وسیله (که همان آیات است) براى رسیدن به یک هدف بلند است. از این رو حضرت، کلام خود را به «ابلغ العبر» تعلیل کرد تا بفهماند قرآن بهترین محلّ عبور است؛ عبور قارى قرآن از الفاظ و عبارت و رسیدن به عمق معانى و شناختِ موجباتِ سعادت و هدایت.

بنابراین، حقیقتِ تدبّر در آیات قرآن همان تلاوت راستین آن است که از قرائت آیات شروع و با تأمّل و تعمّق در معنا و پیامها و خواسته ها، ادامه می یابد و با تعهّد و التزام و عمل به مضامین آنها، ختم می گردد.

اهمیت تدبر در قرآن

در اهمیت تدبر، همین بس که چهار آیه از آیات قرآن مجید به امر تدبر اشاره می کند. در سه آیه، لحن قرآن، لحنی سوالی و توبیخی است و در یک آیه هدف نزول قرآن،«تدبر» معرفی می گردد و تنها همین آیه برای پرداختن به بحث تدبر و اهمیت ویژه آن در قرآن کفایت می کند:

آیه 29 سوره صاد

«کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِّیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ»

[این] کتابى مبارک است که آن را به سوى تو نازل کرده‏ایم تا در [باره] آیات آن بیندیشند و خردمندان پند گیرند

آیه 68 سوره مومنون

«أَفَلَمْ یَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ أَمْ جَاءهُم مَّا لَمْ یَأْتِ آبَاءهُمُ الْأَوَّلِینَ »

آیا در [عظمت] این سخن نیندیشیده‏اند یا چیزى براى آنان آمده که براى پدران پیشین آنها نیامده است

آیه 82 سوره نساء

«أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا»

آیا در [معانى] قرآن نمی ‏اندیشند اگر از جانب غیر خدا بود قطعا در آن اختلاف بسیارى می ‏یافتند

آیه 24 سوره محمد

«أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا»

آیا به آیات قرآن نمی ‏اندیشند یا [مگر] بر دلهایشان قفلهایى نهاده شده است

اهمیت تدبر ازدیدگاه اهل بیت (علیهم السلام )

پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم ) می فرمایند:

ای مردم! در قرآن تدبر کنید و آیات آن را بفهمید و به محکمات آن نظر کنید و از متشابه آن پیروی نکنید! به خدا سوگند! هرگز نواهی آن را برای شما تبیین نمی‏کند و تفسیر آن را برای شما توضیح نمی‏دهد مگر کسی که دستش را گرفته و به نزد خود بالا آورده و بازویش را بالا گرفته‏ام. به شما اعلام می‏کنم که هر کس من مولای اویم این شخص مولای او است و او علی بن ابی‏طالب برادر و وصی من است... .

حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) در خطبه خود در مسجد کوفه می فرمایند:

ای گروه مردم! که اکثریت به طرف باطل می روید و برزشتی اعمال ناروای خود پرده می پوشانید! «آیا هیچ در قرآن تدبر نمی کنید (تا حقیقت را درک کنید) و یا اینکه بر دلهای شما قفلهایی زده شده است (تا واقعیت را درک نکنید)» ، آن چنان نیست که شما می پندارید ، بلکه دلهایتان بر اثر اعمال زشت خودتان زنگار بسته و چشم و گوش دلتان کور شده است...

حضرت علی (علیه السلام ) می فرمایند:

آگاه باشید! قرآن خواندنی که با تدبر همراه نباشد، خیری در آن نیست.

حضرت علی (علیه السلام )  درباره پرهیزکاران و اهمیت خواندن قرآن کریم می ‌فرماید:

آن ها در دل شب بر پا ایستاده ، قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت مى کنند. جان خود را با آن محزون و داروى درد خود را از آن مى گیرند. هر گاه به آیه اى که در آن تشویق است مى رسند، با علاقه فراوان به آن روى آورده و چشم جانشان با شوق بسیار در آن خیره شده و آن را نصب العین خود مى سازند. هرگاه به آیه اى که در آن بیم و انذار است مى رسند، گوش هاى دلشان را براى شنیدن آنها باز کرده ، فکر مى کنند که صداى ناله آتش سوزان دوزخ و به هم خوردن زبانه هایش در گوش جانشان طنین انداز است .

در روایت دیگر نیز می فرمایند: ‌

در آیات قرآن تدبر کنید و از آن عبرت آموزید، زیرا قرآن، رساترین پندها و عبرت ها است. هر که با قرآن انس پیدا می‌کند، می ‌تواند آیات آن را راهنمای خود قرار دهد و علاقه و محبت آمیخته با عشق و الفت ناگسستنی با قرآن داشته باشد. مسلمان، برای آن که به قرآن توفیق  بیابد ، باید نسبت به آیات قرآن کریم، شناخت پیدا کرده و در آن تدبر کند، محتوایش را دریابد و سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار نماید.

پیشوای عارفان امام زین‏العابدین (علیه‏السلام) همدم قرآن کریم و بسیار عاشق تلاوت آن بود و چنان لذتی از آن می‏برد که هیچ لذتی به پای آن نمی‏رسید. آن حضرت می‏فرمود: «اگر آنچه بین مشرق و مغرب است از میان برود و تنها قرآن با من باشد، بیمی به خود راه نخواهم داد».امام سجاد(علیه‏السلام) آیات قرآن را به صورت گذرا تلاوت نمی‏کرد، بلکه همواره با تدبر و دقت نظر قرائت می‏نمود و در محتوای آن می‏اندیشید و می‏فرمود: «آیات قرآن همچون گنجینه‏هایی است. پس هر گاه درِ گنجینه‏ای گشوده شد، به دقت در آن بنگر».

امام صادق (علیه السلام )  هنگامی‌که قرآن به دست راست می‌گرفت تا آن‌را بخواند، قبل از باز کردن قرآن چنین دعا می‌کرد: «أللّهم ... لا تجعل قرائتی قراء‌ة لا تدبّر فیها بل اجعلنی أتدبّر آیاته و أحکامه آخذاً بشرایع دینک ...، یعنی: خدایا قرائت مرا قرائتی که تدبر در آن نیست قرار مده، بلکه مرا آن‌گونه قرار بده که در آیات و احکام آن تدبر کنم، در حالی‌که قوانین دین تو را اخذ می‌کنم...»

امام رضا (علیه السلام )در هر سه شبانه روز یک بار، تمام قرآن را تلاوت مى کرد و مى فرمود: اگر بخواهم ، مى توانم در کمتر از سه روز آن را ختم کنم ؛ ولى هرگز به هیچ آیه اى نمى رسم ، مگر این که در معنى اش مى اندیشم . درباره این که در چه موضوع و چه وقت نازل شده است ، فکر مى کنم . از این رو در هر سه روز یک بار همه قرآن را تلاوت مى کنم .

جاء بن ابى ضحاک مى گوید: امام رضا (علیه السلام ) هنگامى که شب در بستر خویش قرار مى گرفت ، بسیار قرآن تلاوت مى کرد، و آنگاه به آیه اى مى رسید که در آن از بهشت یا آتش دوزخ یاد شده بود، مى گریست و از خداوند بهشت را مى طلبید و از آتش به او پناه مى برد.

همه روایاتى که به نحوى قرآن را بهار قلبها، چشمه علم براى علماء، مایه حیات و زندگى واقعى قلوب اهل بصیرت و امثال آنها شمرده اند، کنایه از سفارش به تدبّر در قرآن کریم می باشند؛ چرا که عالمان واقعى و اندیشمندان ربّانى هنگام برخورد با آیات الهى به تدبّر و تفکّر پرداخته، راههاى هدایت و سعادت را جستجو می کنند. 

نویسنده:سید سهیل مهرزاد