وجود امام زمان علیه السلام در قرآن (۶)

آیۀ «هدایت» چگونه بر وجود امام زمان علیه السلام دلالت دارد؟

  خداوند متعال می فرماید: ((وَ مِمَّن خَلَقنا أُمَّه یهدونَ بالحقِّ وَ بهِ یَعدِلوُنَ )) ؛ « واز جمله کسانی که آفریدیم فرقه ای به حقّ هدایت می یابند و به حقّ بر می گردند.»
فخر رازی در ذیل آیۀ فوق در تفسیرش از جبائی نقل کرده که « این آیه دلالت دارد بر اینکه در هر قرنی یک نفرمعصوم وجود دارد ؛ زیرا مفاد آن این است که هادین و عادلین بعضی از خلقند نه تمام آنها، و هر کسی که معصوم نیست هادی و عادل کلّی نیست. » .
عبدالله بن سنان می گوید از امام صادق (ع) دربارۀ آیۀ (( وَمِمَّن خَلَقنا أُمَّه... )) سؤال کردم؟ حضرت فرمود: « هم الأئمّه »؛ «مقصود از آیه ائمّه است. »

وجود امام زمان علیه السلام در قران (5)

آیۀ «نذیر» چگونه دلالت بر وجود امام زمان(ع) دارد؟

  خداوند متعال می فرماید: *{وَإن مِن أُمّهِ إلّا خَلا فیها نذیرٌ}* «و هر امّتی در گذشته انذار کننده ای داشته است .» از آیۀ فوق به خوبی استفاده می شود که در هر زمانی باید در میان مردم حجت خدا و هادی علی الاطلاق موجود باشد. امام باقر علیه السلام فرمود: « ای گروه شیعه ! خداوند تبارک و تعالی می فرماید: *{وَإن مِن أُمّهٍ إلّا خلا فیها نذیر}*؛ « وهر امّتی در گذشته انذارکننده ای داشته است . »
از آیۀ فوق به خوبی استفاده می شود که در هر زمانی باید در میان مردم حجت خدا و هادی علی الاطلاق موجود باشد . امام باقر(ع) فرمود: « ای گروه شیعه! خداوند تبارک و تعالی می فرماید: *{وَ إن مِن أُمّهٍ إلّا خَلا فیها نذیرً}*. عرض شد : ای ابا جعفر! مگر نذیر بر این امت ، محمّد نیست؟ حضرت فرمود:
«...صدقت فهل کان نذیر و هو حیّ من البعثه فی أقطار الأرض ... » ؛ «آری راست می گویی ،آیا محمّد در زمان حیاتش انذار کننده از زمان بعثت برای همۀ مناطق نبود...» .
در تفسیر علی بن ابراهیم در ذیل آیه فوق می خوانیم : « ... لکُلّ زمانٍ امامٍ... » ؛ « وبرای هر زمانی امامی است. »

وجود امام زمان علیه السلام در قرآن (4)

آیات «شهادت» چگونه بر وجود امام زمان (ع) دلالت دارد؟

  در آیات بسیاری اشاره شده که خداوند در میان هر امّتی کسی را به عنوان «شاهد » قرار داده تا در روز قیامت بر آنها احتجاج کند . اینک به برخی از آنها اشاره می کنیم:
الف) *{فکیف إذا جئنا من کلّ أٌمّه بشهیدٍ و جئنا بکَ عل هؤُلآء شهیداً }*؛ « چگونه است حال « در روز محشر» آن گاه که از هر طایفه ای گواهی آوریم و تو را «ای پیامبر» بر آنان گواه خواهیم .»
ب) *{ وَیومَ نبعثُ من کلِّ أُمّه شهیداً ثمَّ لا یُؤذَنُ للّذینَ کفروُا و لا هُم یُستَعتبوُنَ }*
« وآن روز را که ما از هر امّتی شاهدی برانگیزیم، آن گاه به کافران اجازه سخن داده نشود و توبه آنان نیز پذیرفته نگردد.»
ج)* {ویَومَ نبعثُ فی کُلِّ أمّه شهیداً علیهم من أنفسهِم وَ جِئنا بکَ شهیداً علی هؤُلآء }*
«روزی که ما در هر امّتی از میان خودشان گواهی بر آنان برانگیزیم و تو را « ای محمّد» بر این امّت گواه آوریم.»
از این آیات به خوبی استفاده می شود که در هر زمان و برای هر امّتی خداوند افرادی معصوم از خطا و اشتباه قرار داده است تا در روز قیامت به اعمال آنان گواهی دهند . کسی که قرار است شاهد بر اعمال امّت باشد نباید در شهادتش اشتباه کند . ونیز باید احاطۀ علمی بر همه اعمال امت داشته باشد . اینان کسانی اند که در امر هدایت بشر حجت خدا در روی زمینند .
فخر رازی در ذیل آیه *{ وَنَزَعنا مِن کُلّ أُمّه شهیداً}* «و[درآن روز] از هر امّتی گواهی برمی گزینیم .» می گوید: « آنان شاهدانی هستند که در هر زمان بر مردم شهادت می دهند که از جمله آنها انبیا هستند .»
ونیز در ذیل آیه *{یَومَ نبعَثُ فی کُلّ أُمّه شَهیداً}*؛ «روزی را که از هر امّتی گواهی بر آنان بر می انگیزیم.» می گوید: « هر جمعی که در دنیا به وجود می آید لازم است که کسی به عنوان شاهد در میان آنها وجود داشته باشد ». شاهد در زمان رسول خدا صلی الله علیه واله خود حضرت بود به دلیل آیه: *{وَکذلکَ جعلناکُم أُمّهً وَسَطاً لتکونوا شُهداءَ عَلَی النّاسِ ویَکونَ الرّسولُ علیکُم شَهیداً }* ؛ ونیز لازم است که در هر زمان بعد از رسول ، شاهدی در میان امت باشد .
از اینجا به خوبی روشن می شود که هر عصری خالی از شاهد بر امت نیست ، و آن شهید باید از خطا مصون باشد ، وگرنه احتیاج به شاهد دیگری است و در نتیجه به بی نهایت منتهی خواهد شد که این باطل است » .

وجود امام زمان علیه السلام درقرآن(3)

آیۀ « انذار» چگونه بر وجود امام زمان (ع) دلالت دارد؟

  خداوند متعال خطاب به پیامبرش کرده ، می فرماید: *{إنّما أَنتَ مُنذِرٌ لکٌلِّ قومٍ هادٍ}* ؛ «همانا تو بیم دهنده ای و برای هر قومی هدایت گری است. »
از آیۀ فوق به طور وضوح استفاده می شود که برای هر قومی در هر عصر و زمان هدایت کننده ای است به حقّ و حقیقت. و این مقتضای ربوبیت خداوند است . و نیز استفاده می شود که زمین هیچ گاه از هادی به حقّ خالی نمی گردد، خواه نبی باشد یا غیر نبی ، زیرا اطلاق آیه حصر مصداق هادی در انبیا را نفی می کند . همان گونه که زمخشری در ذیل آیۀ شریفۀ فوق به آن اشاره کرده است ، در غیر اینصورت لازم می آید در عصرهایی که از نبی خالی است حجّت و هادی بشر وجود نداشته باشد .
طبری در تفسیر خود در ذیل آیه فوق از ابن عباس به سند صحیح نقل کرده : « لمّا نزلت {إنّما أنت منذرٌ و لکٌلِّ قومٍ هادٍ } وضع صلّی الله علیه وآله یدهٌ علی صدره ، فقال: أنا المنذر و لکلّ قوم هاد ، و أومأ بیده إلی منکب علیّ ، فقال : أنت الهادی یا علیّ، بک یهتدی المهتدون بعدی » ؛ «هنگامی که آیۀ { إنّما أنتَ منذرٌ و لکلّ قومٍ هادٍ} نازل شد، پیامبر (ص) دست خود را بر سینه گذاشت و فرمود: من منذرم و برای هر قومی هادی است . آن گاه اشاره به شانۀ علی (ع) نمود و فرمود: تنها به واسطۀ توست که هدایت شوندگان، بعد از من هدایت می گردند .»
حاکم نیشابوری به سند صحیح از امام علی (ع) در ذیل آیۀ قوق نقل کرده که فرمود: « ر سول الله المنذر و أنا الهادی» ؛ «رسول خدا منذر و من هادی ام .»
کلینی به سند صحیح از امام باقر (ع) در تفسیر آیۀ فوق نقل کرده که فرمود: «رسول الله صلّی الله علیه وآله المنذر و لکلّ زمان هادٍ یهدیهم إلی ما جاء به نبیّ الله ... » « رسول خدا صلی الله علیه وآله منذر و برای هر زمانی امام و هادی ای است که مردم را به آنچه پیامبر خدا صلی الله علیه وآله آورده دعوت می کند ... » .
و نیز از امام باقر (ع) نقل کرده که در ذیل آیه قوق فرمود: « رسول الله صلی الله علیه وآله المنذر و علیّ الهادی ،أما والله ما ذهبت منّا و ما زالت فینا إلی الساعه » ؛ « رسول خدا صلی الله علیه وآله منذر و علی هادی است. آگاه باش ! به خدا سوگند که آیه از ما بیرون نخواهد رفت و دائماً در بین ما است تا قیامت . »

وجود امام زمان علیه السلام درقرآن(2)

از آیۀ «امام» چگونه وجود امام زمان (ع) استفاده می شود؟

  خداوند متعال در سورۀ اسراء می فرماید: *{یومَ ندعوا کلّ أناسٍ بإمامهِم فمن أُوتیَ کتابهٌ بیَمینِه فأولئکَ یقرئونَ کتابهٌم ولا یٌظلَمونَ فَتیلاً }*؛ « روزی که هر گروهی را به توسط امامشان می خوانیم . کسانی که نامۀ عملشان به دست راستشان داده شود آن را با [شادی و سرور] می خوانند و به قدر رشتۀ شکاف هستۀ خرمایی به آنان ستم نمی شود. »
مفاد آیه این است که از هر کس در روز قیامت ، از امام به حق سؤال می شود، اگر معترف و معتقد به آن بوده رستگار خواهد شد ، و نامۀ عملش رابه دست راست او می دهند . لذا باید در هر زمانی امامی واجب الاطاعه وجود داشته باشد ، امامی که بدون معرفت و متابعت از او فلاح و رستگاری هرگز در قیامت برای انسان نخواهد بود. ولذا در روایات می خوانیم که پیامبر (ص) فرمود: « من مات لا یعرف إمامه مات میته جاهلیه » ؛ «هر کس بمیرد در حالی که امامش را نشناخته ، به مرگ جاهلیّت از دنیا رفته است .»
از آنجا که وظیفۀ هر شخصی متابعت از حق و حقیقت است، پس باید در هر زمانی امام به حق و حقیقت موجود باشد تا مردم با اراده و اختیار ، او را به عنوان رهبر خود برگزینند و با پیروی از او از جمله اصحاب یمین گردند.
ازآنجا که « لوح محفوظ» یکی است و اختصاص به طایفه ای دون طایفه ای دیگرندارد لذا نمی توان لفظ « امامهم » در آیه را حمل بر « لوح محفوظ» نمود .
ونیز ممکن نیست که مقصود به کلمه «امام» در آیه ، کتاب هر قوم باشد ، زیرا آیه شامل همۀ انسانها از اول خلقت تا آخر خلقت است ، در حالی که اولین کتاب مشتمل بر شریعت ، کتاب نوح است، وقبل از او کتابی این چنین بر مردم نازل نشده است.
سیوطی به سندش از رسول خدا صلی الله علیه وآله در ذیل آیۀ فوق نقل کرده که فرمود: «یدعی کلّ قومٍ بإمام زمانهم وکتاب ربّهم و سنّه نبیبهم» ؛ « هر قومی به امام زمانش و کتاب پروردگارش و سنّت پیامبرش محشور خواهد شد .»
ونیز از ابن عباس نقل کرده که مقصود به امام در آیۀ شریفۀ فوق امام هدایت و امام ضلالت است .
کلینی از امام باقر (ع) نقل کرده که فرمود: « لمّا نزلت هذه الآیه : *(یوم ندعوا کُلَّ أُناسٍ بإمامهم)* قال المسلمون یا رسول الله ألست إمام الناس کلّهم أجمعین؟ قال : فقال رسول الله صلی الله علیه وآله أنا رسول الله إلی الناس أجمعین ولکن سیکون من بعدی أئمه علی الناس من الله من أهل بیتی، یقومون فی الناس فیکذّبون » ؛ « زمانی که آیه {یوم ندعوا کلّ أناس بإمامهم} نازل شد، مسلمانان عرض کردند: ای رسول خدا ! آیا شما امام همۀ مردم نیستی؟ حضرت فرمود: « من فرستادۀ خدا به سوی همۀ مردمم ، ولی زود است که بعد از من امامانی از اهل بیتم بیایند، آنان در بین مردم قیام خواهند نمود ولی تکذیب می شوند... »
بشر بن غالب از امام صادق (ع) دربارۀ آیه { یوم ندعو...} سؤال کرد؟ حضرت فرمود: « إمام دعا إلی هدیً فأجابوه ، و إمام دعا إلی ضلاله فأجابوا إلیها ، هؤلاء فی الجنّه و هؤلآء فی النار ، و هو قوله عزّوجلّ : « فریقٌ فی الجنّه و فریقٌ فی السّعیرِ» ؛ « امامی است که مردم را به هدایت دعوت کرده ، و مردم نیز او را اجابت نموده اند . و امامی است که مردم را به ضلالت دعوت کرده و او را اجابت نموده اند ، آنان در بهشت و اینان در دوزخند. و این است قول خداوند عزّوجلّ : ( فریق فی الجنّه و فریقٌ فی السعیر) . »